Blog van Marijke van der Meer, Wethouder Jeugd, Onderwijs en Openbare Ruimte in Zoetermeer

We hebben een groot pakket aan afspraken om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen, en we noemen dat pakket de Hervormingsagenda Jeugd.  

Ik denk dat de theorie van die agenda op zich best klopt: we gaan met zijn allen ‘normaliseren’, we brengen ‘de basis op orde’, we passen de Jeugdwet aan, er komt minder ‘papierwerk en administratie’, de wijkteams worden versterkt, we doen zo min mogelijk aan uithuisplaatsingen, en noem het allemaal maar op. En uiteindelijk krijgen de kinderen die het echt nodig hebben betere zorg, en wordt het allemaal betaalbaar. 

Maar in de bijna twee jaar dat ik jeugdzorg als wethouder onder mijn hoede heb, word ik steeds ongeruster.  

De jeugdzorg wordt in een ongelooflijk snel tempo steeds duurder: door schaarste aan personeel, door verbeterde cao’s, door minder jeugdigen per medewerker om het vak doenlijk en aantrekkelijk te houden en – jawel, ik moet dat toegeven – ook door de marktwerking in een niet goed werkende markt, glippen de miljoenen euro’s aan jeugdhulp tussen mijn vingers door. Het loopt richting een miljoen euro extra per maand! Alleen al in Zoetermeer, in het afgelopen jaar. 

Tegelijkertijd zien we dat het niet goed gaat met de jeugd, en niet met hun opvoeding. Opvoeding lijkt een ouderwets woord te worden. De schoolbestuurders beklagen zich bij mij dat het aantal 4-jarigen dat op school komt en niet zindelijk is, groeit. Hetzelfde geldt voor de leeftijdsgenootjes die nog werkelijk geen flauw idee hebben wat ‘nee!’ betekent. Achterstanden als je vier jaar bent! 

Als we voor elkaar willen krijgen wat de Hervormingsagenda beoogt moeten we toewerken naar een grote maatschappelijke verandering. Natuurlijk moet het weer gewoon worden dat ouders – al dan niet geholpen door de kinderopvang of het consultatiebureau – zorgen voor de opvoeding van hun 4-jarigen. Natuurlijk moeten we er met elkaar voor zorgen dat kinderen die van school komen, goed kunnen lezen en eenvoudige rekensommen tot een goed einde kunnen brengen, want dat zal in de toekomst heel wat schulden en vechtscheidingen en dus jeugdzorg schelen. 

Maar we moeten ook met elkaar accepteren dat kinderen van elkaar verschillen. De een is vlug en druk, de ander is meer op zijn gemak gesteld, de een heeft het talent en doorzettingsvermogen om twee universitaire studies tegelijk te doen, en de ander heeft baat bij praktijklessen. Maar niet bij alles hoeft er op internet gezocht te worden naar een passende psycholoog die vervolgens jarenlang met het kind aan de slag gaat.  

Het wordt nog heel erg moeilijk om goed te kunnen onderscheiden welk kind op welk moment echt hulp nodig heeft, en welk kind net zo goed geholpen is met het lidmaatschap van de scouting of een sportclub waar het óók leert om samen te werken, op tijd te komen en vriendjes te maken. Het kennisnetwerk kan ons hopelijk hierbij helpen! 

Ik geloof dat we die maatschappelijke verandering voor elkaar kunnen krijgen, maar dat kost tijd en dat kost geld. En dáár zit mijn zorg. De Hervormingsagenda neemt die tijd onvoldoende en begint volgend jaar al met bezuinigen.  

Bezuinigingen die boven op het ravijnjaar op ons afkomen. We hebben in feite een Hervormingsagenda nodig die de maatschappelijke veranderingen veel beter in de tijd zet: voldoende tijd om de jeugdwet echt aan te passen, voldoende tijd voor bewezen effectieve alternatieven voor de uithuisplaatsingen, digitale systemen zodat het papierwerk wél gedaan kan worden, maar zonder dat het onnodige tijd kost en zodanig dat we data-gedreven kunnen inkopen. En voldoende geld om als gemeente ervoor te kunnen zorgen dat we niet alleen voldoende verandermanagement in kunnen zetten, maar ook genoeg om de scouting, bibliotheken, jongerenclubs en sportverenigingen overeind te houden zodat onze jeugd gewoon lekker kan opgroeien.  

Maar zoals het nu gaat, kan ik alvast het volgende hoofdstuk schrijven voor het boemerangbeleid van Sharon Stellaard: wéér een systeemwijziging die niet brengt wat we zouden willen.  

Mijn pleidooi: laten we de Hervormingsagenda gaan uitvoeren, met voldoende tijd, en met voldoende geld! 

Betrek er altijd eerst het eigen informele netwerk bij en geef gezin, familie en vrienden de kans hun Familiegroepsplan te maken door onafhankelijke procesbegeleiding te faciliteren!