Leren op Spanning: : Jeugdorganisaties tussen Ruimte en Druk

“Eigenlijk zou mijn gezin dit nodig hebben, maar dat mag niet omdat…”

“Om goede hulp te kunnen bieden, moet ik soms wat buiten de lijntjes kleuren.”

Achtergrond

Professionele richtlijnen, regels en wetten kunnen professionals ondersteunen in het bieden van passende hulp. Tegelijkertijd ervaren veel professionals, jongeren, gezinnen en managers dit kader van voorschriften als knellend. Dit werkt door in de hulp aan gezinnen en kan het bieden van passende hulp in de weg staan. 

Doel

Dit project onderzoekt hoe professionals die werken in de jeugdhulp met deze spanning kunnen omgaan. En wat organisaties kunnen doen om hierin te blijven leren, om zo het bieden van passende hulp te versterken.

Methoden

In dit project staat leren centraal. Om goed te kunnen leren en tot vernieuwende inzichten te komen, combineren we kennis vanuit ervaring, praktijk en onderzoek. Samen leren professionals, managers, beleidsmedewerkers, jongeren, ouders én onderzoekers wat er nodig is om te kunnen omgaan met de spanning tussen professionele ruimte en de druk van het kader van voorschriften. 

Vier jeugdhulporganisaties doen mee aan het onderzoek. In iedere jeugdhulporganisatie stellen we een community of practice samen van mensen uit verschillende lagen van de organisatie, jongeren, ouders en belangrijke stakeholders, aangevuld met onderzoekers. Iedere groep komt gedurende het project zes keer bij elkaar om te werken aan een leervraag. 

Leervraag en oplossingen ontwikkelen

In de eerste bijeenkomsten van de community of practice verkennen we deze leervraag. We kijken bijvoorbeeld hoe de vraag speelt in de praktijk, in welke situaties en wat de ervaringen ermee zijn. Ook kijken we hoe professionele ruimte en regels een rol spelen. 

Daarna scherpen we de vraag aan, en kijken wat oplossingsrichtingen kunnen zijn. Daarbij kijken we naar oplossingen die in de eigen organisatie bekend zijn, in andere organisaties en sectoren, en oplossingen uit de onderzoeksliteratuur vanuit diverse disciplines. 

De meest veelbelovende oplossingsrichtingen werken we samen verder uit en proberen die in de praktijk van de organisatie op kleine schaal uit. Als de oplossing in de praktijk is uitgeprobeerd, evalueren we de opbrengsten volgens jongeren, ouders, professionals en managers. Dragen deze oplossingen bij aan het hanteren van de spanning tussen professionele ruimte en regels? Ervaren jongeren en ouders beter passende hulp? En dragen de oplossingen bij aan het leren en verbeteren van de organisatie? Op basis van de uitkomsten verbeteren we de oplossingen. 

Leren leren en verbeteren

Naast het leren op een specifieke organisatievraag, willen we meer te weten komen over hoe organisaties kunnen blijven leren. Dit komt omdat de spanning tussen professionele ruimte en regels steeds zal veranderen, bijvoorbeeld bij aanpassingen aan het jeugdbeleid. 

Aan het begin van het onderzoek brengen we in kaart op welke plekken in de organisatie leren plaatsvindt en hoe het eruit ziet. We willen bij het samenstellen van de communities of practice graag aansluiten op die plekken in de organisatie en de mensen die hierbij betrokken zijn. Ook monitoren we het leerproces in de CoP’s. Hierdoor wordt inzicht verkregen in de randvoorwaarden, welke stakeholders (waaronder jeugdigen en ouders) betrokken moeten worden en hoe de organisatiestructuur en -cultuur leren kunnen ondersteunen. 

Gezamenlijke bijeenkomsten

We bundelen de opbrengsten uit de vier communities of practice (over omgaan met de spanning en over blijvend leren) en bespreken deze in bijeenkomsten met de CoP's en met RKJ’s en andere regionale samenwerkingspartners om inzichten breder toepasbaar te maken. Zijn deze opbrengsten herkenbaar? En wat zou nodig zijn om ze toe te passen in de praktijk? De opbrengsten worden daarnaast breed binnen de sector gedeeld. 

Samenwerkingspartners

We voeren het project uit met JB West, Koos, OIDOS, SKT, inhoudsdeskundigen op het perspectief van jongeren en ouders, Erasmus Centrum voor Zorgbestuur, Hogeschool Windesheim, Hogeschool Utrecht en De Haagse Hogeschool. Het project wordt gefinancierd vanuit ZonMw.

Opbrengsten

We beogen kennis te ontwikkelen rondom het hanteren van spanning tussen professionele ruimte en systeemdruk en over hoe blijvend leren daarover kan worden gerealiseerd. Uiteindelijk kan dit een cultuur bewerkstelligen waarin voortdurend wordt geleerd en verbeterd om zo passende hulp aan jeugdigen te versterken. Meer specifiek levert het project handelingsopties op voor organisaties om de spanning te kunnen hanteren; workshops over leren op de spanning in organisaties; inzichten over het hanteren van de spanning en randvoorwaarden voor leren in organisaties. Geleerde lessen benutten we tevens voor een gesprek met belangrijke stakeholders (o.a. opleidingen, cliënt-, beroeps- en brancheorganisaties, ministeries, toezicht) in de sector en voor het onderwijs om zo bij te dragen aan een leerproces voor de gehele sector.

Huidige stand van zaken

Het project is op 1 december 2024 gestart.

Looptijd

December 2024 – mei 2026

Meer informatie

Wil je meer weten, neem dan contact op met Suzanne Rutz (s.i.rutz@hhs.nl).