Jeugdzorg plus in de min.
Blog van Jan van Hoek, Voorzitter raad van bestuur bij Ipse de Bruggen, 9 juli 2024
Met alle drukte rond de Hervormingsagenda Jeugd en alle nieuwsgierigheid naar het nieuw te vormen kabinet, zouden we bijna vergeten dat er ook nog een andere beleidslijn loopt in de Jeugdhulpverlening…
Jawel, de afbouw van de residentiële, gesloten, jeugdhulpverlening (eufemisme; Jeugdzorg +) naar 0 is volop gaande. Vol goede intenties heeft de Tweede Kamer de staatssecretaris aangespoord om het vermeende goede voorbeeld van de ggz in Groningen tot landelijke opdracht te verheffen. Vooruitlopend op deze gewenste afbouw is het aantal machtigingen gesloten jeugdhulp landelijk al volop aan het teruglopen, met als gevolg leegstand in diverse instellingen en de bijbehorende continuïteitsvragen.
Ook in Zuid-Holland hebben de gemeentelijke regio’s de twee belangrijkste aanbieders van deze zorg gevraagd om de zorg af te bouwen naar 0, en om dit te doen in een ambitieus tijdsbestek. Dit vraagt uiteraard veel overleg, intensieve samenwerking en ambitieuze transformatieplannen met bijbehorende kosten.
Vooropgesteld, de ambitie om kinderen in vrijheid zorg aan te bieden en zorg niet te verwarren met repressie is iets om te omarmen en als stip op de horizon zeker gewenst.
Om dit doel te bereiken zijn er twee hoofdlijnen van belang. De ene betreft de aanpak in de instellingen voor jeugdzorg +. Zorg voor kleinschalige opvang, goede samenwerking met onderwijs en een open, warm klimaat waarin een kind zich gezien en gewaardeerd kan voelen en probeer daarin duidelijkheid en structuur aan te bieden zonder dwang toe te passen. Dat is niet morgen gerealiseerd, maar dat is samen leren, blijven zoeken en het geloof in de mogelijkheden nooit opgeven. Bij Schakenbosch hebben we op dit vlak in goede samenwerking met de gemeenten en met ondersteuning vanuit de Universiteit Leiden de laatste jaren veelbelovende resultaten geboekt. Om deze resultaten uit te bouwen en te continueren is rust voor de continuïteit van de organisatie overigens wel helpend.
De tweede hoofdlijn betreft de aanpak van de jeugdhulp voor de plaatsing in de jeugdhulp +. Een goede multidisciplinaire risicoschatting bij jongeren tussen pakweg 8 en 12 jaar kan veel informatie opleveren die helpend is om een toekomstige opname te voorkomen. Zo kun je afbouw van de gesloten jeugdzorg voorkomen doordat de vraag afneemt door betere voorzorg en zo kun je ‘als vanzelf’ de klinische capaciteit afbouwen door ‘vraaguitval’. Als dat geen zorginhoudelijke aanpak is, dan weet ik het ook niet meer.
Het project Beter Thuis, een initiatief van Ipse de Bruggen, Jeugdformaat en Youz, heeft dan ook terecht steun gekregen in de regio Haaglanden om aan dit doel te werken. De unieke samenwerking tussen gemeenten en aanbieders binnen het Kennisnetwerk Jeugd Haaglanden biedt volop kansen om samen verder te werken aan dit inhoudelijke perspectief.
Dat voorkomt dan ook een onnodige toename van plaatsingen in oneigenlijke voorzieningen of een overmatige groei van 1-op-1 zorg om maar aan te tonen dat de Jeugdzorg plus wordt afgebouwd. Laten we voorkomen dat een verkeerde aanpak niet alleen de instellingen, maar vooral ook de jongeren tot een Min laten komen, waar een Plus zo hard nodig is.