Door Barbera Voskuil, Zeliha Erdal en Suzanne Rutz

In de jeugdhulp staan professionals regelmatig voor uitdagende en complexe situaties. Het vereist ‘professionele moed’ om, ondanks je eigen angsten en twijfels in zulke situaties, toch te doen wat nodig is. Wij wilden meer weten over professionele moed in de praktijk en hadden een inspirerend gesprek met een ervaren en gepassioneerde jeugdhulpverlener. In deze blog delen we drie lessen die we van hem hebben geleerd:

1. Professionele moed komt voort uit waarden – moreel juist handelen

De jeugdhulpverlener deelde tijdens ons gesprek een verhaal over een gezin met een verslaafde vader, een machteloze moeder en een zesjarig kind waarin diverse meldingen waren gedaan van een onveilige thuissituatie. Deze professional besloot eerst uitgebreid kennis te maken en ging samen met zijn collega naar het gezin toe, zonder vooraf het gehele dossier te lezen. Door het tonen van empathie en door te luisteren naar het verhaal van ouders, ontstond een open gesprek.

"We vroegen openlijk wat er aan de hand was en luisterden naar hun verhaal, dat nog nooit echt gehoord was".

Het belangrijkste doel was om een moreel juiste uitkomst te bereiken, namelijk het kind thuis veilig laten opgroeien. In het gesprek bleek dat de ouders en professionals dit doel deelden. Een zoektocht om dit doel te bereiken, resulteerde in een niet zo voor de hand liggende oplossing. Het kind bleef thuis en de vader kwam het huis niet binnen als hij onder invloed was. Zo lukte het uiteindelijk om veilige omgeving te creëren waarin het kind kon opgroeien. 

2. Professionele moed brengt persoonlijke risico’s met zich mee

Het was voor de jeugdhulpverlener best een moeilijke beslissing om door te zetten. Sommige collega's waren het niet eens met de gekozen aanpak, dat zonder kennis van het dossier gestart werd met het traject. Eén collega vond bijvoorbeeld dat in het traject moest worden toegewerkt naar uithuisplaatsing van het kind. Maar de jeugdhulpverlener bleef geloven dat het belangrijk was om moed te tonen en alternatieve oplossingen te proberen voordat er drastische maatregelen werden genomen. Zo vertelde de jeugdhulpverlener ons: 

''Door de gesprekken met ouder zie, hoor, en voel je dat je het moet proberen [..]. We hebben dus ondanks dat de [collega] het er niet mee eens was, besloten om toch ervoor te gaan. Wij komen voor de tuchtrechter, zij niet”. 

Vanuit andere teamleden kregen de jeugdhulpverlener en zijn collega veel steun. In een ervaren team met veel kennis over onveilige thuissituaties, voelde de jeugdhulpverlener zich gesteund en gesterkt om door te gaan. Hij werkte nauw samen met zijn collega; ze bespraken regelmatig de aanpak en beslissingen. Daarnaast gingen ze met zijn tweeën naar het gezin, wat hielp bij lastige gesprekken. Er was ook een borgingsplan om ervoor te zorgen dat de genomen stappen werden gevolgd en geëvalueerd. 

3. Professionele moed is bewust overgaan tot actie 

Het vergt moed van professionals om af te wijken van vaste regels en procedures en te doen wat nodig is om een goede uitkomst voor kinderen te bereiken. Het tonen van deze moed wordt versterkt door een ondersteunend team en een goede samenwerking met andere professionals. Door ervaringen te delen, dilemma's te bespreken en elkaar te ondersteunen, kunnen professionals elkaar helpen om deze moed te tonen. 

“Ik ben gewoon in de bres gesprongen voor een gezin, waarbij we de afgesproken manier van hulpverlenen naast ons neer hebben gelegd. Door gewoon een goed verhaal op inhoud en te zeggen dit hebben we nodig, door in gesprekken met gezinnen nieuwsgierig te zijn en te kijken wat werkt, mensen te motiveren en in beweging te krijgen. [..] Je kan het verschil maken voor de toekomst van het gezin en van kinderen en dat moeten we echt niet vergeten”.  

We bedanken de jeugdhulpverlener voor het open gesprek en de waardevolle lessen die we hebben geleerd over professionele moed. Het is een inspirerend voorbeeld van hoe professionele moed het verschil kan maken voor een gezin.