Onderzoek “De handen ineen”

Het project “De handen ineen” is een actiegericht onderzoek naar de samenwerking rond complexe huiselijk geweld- en kindermishandelingszaken binnen Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden.

Achtergrond

Sommige gezinnen hebben te maken met ernstig huiselijk geweld en/of kindermishandeling, vaak al zeer lang (soms ook intergenerationeel). Naast huiselijk geweld en/of kindermishandeling spelen ook andere problemen, zoals fysieke en mentale gezondheidsproblemen, verslaving, verstandelijke beperking, criminele activiteiten, huisvestings- en schuldenproblematiek. Deze problemen zijn vaak sterk met elkaar verweven geraakt. De inzet van individuele hulpverleners heeft hierdoor onvoldoende resultaat om problemen te doorbreken. Samenwerking tussen de verschillende organisaties is dan ook noodzakelijk. Zonder effectieve integrale aanpak is het risico groot dat de betrokkenen regelmatig in beeld blijven komen bij allerlei organisaties in zowel de zorg- als de strafketen. In situaties waarin kinderen aanwezig zijn, is de kans op intergenerationele overdracht van gewelds- en verwaarlozingspatronen reëel aanwezig.

In de regio Haaglanden werd tot 1 september 2020 via twee wegen samengewerkt aan situaties waar huiselijk geweld en/of kindermishandeling speelde. Ten eerste in Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden, waar een brede groep partners vanuit de zorg- en strafketen met elkaar samenwerkt. Ten tweede via de MDA++ aanpak Haaglanden, waarin eveneens professionals uit verschillende sectoren met elkaar samenwerken om effectieve hulp te verlenen aan mensen in huiselijk geweld situaties. Sinds 1 september 2020 worden de casusoverleggen van MDA++ binnen Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden georganiseerd.

Doel

De partners van het Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden (incl. MDA++) beogen een optimale samenwerking vorm te geven tussen de zorg- , bestuur- en strafketen voor huishoudens die structureel met huiselijk geweld en kindermishandeling te maken hebben. Het uiteindelijke doel is het geweld in deze huishoudens duurzaam te stoppen.

Methoden

Het onderzoek start met een nulmeting in de vorm van een dossieranalyse en semigestructureerde interviews met sleutelfiguren en ervaringsdeskundigen. Op basis van geconstateerde knelpunten en succesfactoren gaat een ontwikkelgroep met de belangrijkste tien partners van Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden aan de slag om cyclisch de samenwerking te evalueren en optimaliseren.

Samenwerkingspartners

Het project “De handen ineen” is een samenwerking met Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden, Jeugdbescherming west, Veilig Thuis Haaglanden, Stichting PerspeKtief, gemeenten, MEE, Politie, Openbaar Ministerie, Reclassering Nederland en de Waag.

Opbrengsten

Het onderzoek is afgerond en alle opbrengsten kunt u lezen in ons onderzoekrapport. Op basis van een dossieranalyse en interviews met professionals en cliënten zijn er twee belangrijke thema’s naar voren gekomen waarop verbeteringen in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling gewenst waren: 1) de gezamenlijke analyse en planvorming en 2) actieve rol van cliënten.

Voor de gezamenlijke analyse en planvorming is een gespreksleidraad ontwikkeld. Deze leidraad is een hulpmiddel voor de casusbesprekingen. Het brengt focus en structuur in het multidisciplinaire overleg aan, doordat het helpt bepalen in welke fase van de gefaseerde ketenzorg een gezin zich bevindt (directe veiligheid, risicogestuurde zorg, herstelgerichte zorg) en onderscheid maakt tussen beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming.

Cliënten hadden om verschillende redenen zelden een actieve rol in multidisciplinaire overleggen. Om de positie van cliënten te versterken zijn structurele afspraken binnen het Zorg- en Veiligheidshuis gemaakt over de uitnodiging en deelname van cliënten aan casusbesprekingen. Uitgangspunt daarbij is dat cliënten in staat zijn actief deel te nemen, bij voorkeur door hun aanwezigheid (fysiek of online) in de multidisciplinaire overleggen. Daarnaast bespreekt een casusregisseur of andere betrokken professional het overleg vooraf en achteraf met cliënten. Ter ondersteuning is een cliëntfolder gemaakt met uitleg over de rol en de werkwijze van het Zorg- en Veiligheidshuis.

Ook schreven onze onderzoekers een artikel getiteld "Samen staan we sterk: De Haagse Hogeschool en Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden werken samen aan een betere aanpak van huiselijk geweld." dat in Sozio verscheen op 1 maart 2023. Lees hier het gehele artikel.

Tijdens het slotsymposium 'Professionele moed bij complexe huiselijk geweld casuïstiek' op dinsdag 19 april zijn de opbrengsten van het onderzoek gepresenteerd. Daarnaast waren er interessante sprekers over durf en moed in de ketensamenwerking bij de aanpak huiselijk geweld. Een terugblik op deze middag, inclusief een korte sfeer impressie en de links naar de presentaties, kunt u hier vinden.

Huidige stand van zaken

Het onderzoek is afgerond.

Looptijd

De looptijd was van 1 september 2020 tot en met 30 juni 2022.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Cora Bartelink: c.bartelink@hhs.nl.